40 Soruda Katma Değer Vergisi’nin İndirilememesi Hususu

Katma Değer Vergisi'nin indirilememesine ilişkin olarak yürürlüğe konulan İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 7846) kapsamında yapılacak işlemler ve Karar içeriğinde yer alan vergi türleri mali mevzuatı ilgilendirdiği yönüyle önem arz etmektedir.

Bu doğrultuda, Karar kapsamında temel unsurların ele alındığı ve muhtemel soruları içeren "40 Soruda Katma Değer Vergisi’nin İndirilememesi Hususu" adlı çalışma oluşturulmuştur.

İlgili çalışma soru ve cevaplar itibariyle yazının devamında yer almakla birlikte, çalışmanın pdf formatına aşağıda yer alan bağlantı üzerinden ulaşılabilmektedir.

Bununla birlikte, indirime konu edilemeyecek Katma Değer Vergisi'nin takip edilebilmesi adına hazırlanan "İndirilemeyecek KDV Bilgilendirme Formu" istifadenize sunulmaktadır.

1- 7846 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın Yasal Dayanağı Nedir?

İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 7846) 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 36’ncı maddesi gereğince yürürlüğe konulmuş olup, Kanunun 36’ncı maddesinde; Cumhurbaşkanı’nın mükelleflerin faaliyetlerine ilişkin olarak kullandıkları indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirlemeye, süresi içinde iadesi talep edilmeyen ve indirim yoluyla giderilmek üzere sonraki dönemlere devrolunan katma değer vergisinin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılmasına imkân vermeye, iade talebinde bulunulabilecek asgari tutarı belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

2- Kararın Kapsamını Hangi Vergiler Oluşturmaktadır?

İthalatta gözetim uygulanması hakkında ilgili mevzuat, korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi ve/veya ek mali mükellefiyetler, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat kapsamında uygulanan dampinge karşı vergi ve telafi edici vergiler ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisi Karar’ın kapsamını oluşturmaktadır.

3- Tevsik Edilemeyen Gider İfadesinden Ne Anlaşılmalıdır?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Vesikalar” başlığı altında düzenlenen üçüncü kısmında yer alan 227 ve müteakip maddelerinde tevsik edici belgeler; fatura, perakende satış vesikaları, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzları, ücret bordrosu, taşıma irsaliyeleri, yolcu listeleri, günlük müşteri listeleri, muhabere evrakı ve diğer vesikalar olarak sayılmıştır.

Karar anlamında, fatura ile tevsik edilemeyen giderlerin bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği anlaşılabilecektir.

4- Ticaret Politikası Önlemleri Nelerdir?

Ticaret Politikası Savunma Araçları, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) ilgili Anlaşmalarında ve İthalat Rejimi Kararı’nın 4’üncü maddesinde adı geçen iç mevzuatta yer alan, benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticilerin ithalattan (ciddi) zarar görmesinin önüne geçmek amacıyla başvurulan, dampinge karşı önlemler, sübvansiyona karşı önlemler ile korunma ve gözetim önlemlerinin bütününe verilen genel isimdir.

Ticaret politikası önlemleri[1]; İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat, İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat, İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresi Hakkında Mevzuat, İthalatta Gözetim Uygulanması Hakkında Mevzuat, Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat, İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat, Türkiye'nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında Mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütülür.

5- İthalatta Gözetim Uygulanması Nedir?

İthalatta gözetim uygulaması, bir ticaret politikası önlemidir[2]. Gözetim uygulamasının amacı, bir malın ithalatında kaydedilecek gelişmelerin yakından izlenmesi[3] olarak karşımıza çıkmaktadır. Gözetim uygulaması, bir malın ithalatında, başvuru üzerine veya re’sen yapılacak bir değerlendirme sonucunda Ticaret Bakanlığı (İthalat Genel Müdürlüğü) tarafından yerine getirilir ve ithalatın gelişimi, ithal şartları ve ithalatın yerli üreticiler üzerindeki etkisi dikkate alınmak suretiyle yürürlüğe konulur.

Gözetim kararı Gözetim Belgesi düzenlenmesi yoluyla ileriye yönelik olarak veya gerçekleşen ithalatı değerlendirmek üzere geçmişe dönük olarak uygulanabilir. İleriye yönelik gözetime tabi bir malın ithalatında, gümrük mevzuatının gerektirdiği belgelerin yanı sıra “Gözetim Belgesi” de aranır.

Gözetim Belgesi’nin, ithalatçının usulüne uygun başvurusu üzerine 10 (on) işgünü içinde talep edilen tüm miktar üzerinden, ücretsiz olarak verileceği, yapılan beyanın gerçeğe aykırı olduğunun ve başvurularda sunulan bilgi ve belgelerde tutarsızlık bulunduğunun tespit edilmesi halinde Gözetim Belgesi’nin düzenlenmeyeceği, belgenin devredilemeyeceği, gümrük idarelerince tespit ve kabul edilen kıymet veya miktarın, Gözetim Belgesi’nde kayıtlı kıymet veya miktarı, toplam % 5'ten (%5 dâhil) daha az bir oranda aşmasının ithalatın yapılmasını engellemeyeceği hüküm altına alınmıştır[4].

6- İthalatta Gözetim Önleminin Uygulanma Biçimi Nasıl Olmaktadır? Gözetim Belgesi Alınabilir Mi?

İthalatta gözetim uygulamasının kapsamı ve uygulama biçimi İthalatta Gözetim Uygulaması Hakkında Karar ve İthalatta Gözetim Uygulanması Yönetmeliği’nde genel hatlarıyla hüküm altına alınmış olsa da önlemin uygulanacağı ürünlere ilişkin bilgiler Tebliğler ile belirlenmektedir.

Yayımlanan tebliğlere göre, gümrük tarife istatistik pozisyonu (GTİP) ve tanımı belirtilen eşyanın, yine Tebliğde belirtilen Gümrük Kıymetinin altında birim kıymetlerini haiz olmaları halinde, ithalatında ileriye yönelik olarak yürütülecek olan gözetim uygulaması kapsamında Gözetim Belgesi aranılmaktadır. Görüleceği üzere, birim kıymetleri belirlenen birim kıymetin altında olan ithalata konu eşyanın işlemlerinin yerine getirilebilmesi için gözetim belgesi aranmakta ya da birim kıymetin istenilen seviyeye yükseltilmesi talep edilmektedir.

Uygulamada, Gözetim Belgesi talep ve temin süreci nedeniyle firmalar tarafından ilgili Tebliğinde belirtilen birim kıymetin altında olan birim kıymetlerin serbest dolaşıma giriş beyannamesinde “Yurtdışı Diğer Gider” hanesinde beyan edilmek suretiyle belirtilen kıymete yükseltilerek işlemler yerine getirilmektedir.

7-İTKİB (İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği) Kayıt Belgesi Bir İthalatta Gözetim Uygulaması Mıdır?

İthalatta Kayıt Uygulaması kapsamında yer alan eşyaların ithalatında Ticaret Bakanlığı tarafından Kayıt Merkezi olarak İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği yetkilendirilmiş olup, söz konusu uygulama gözetim tebliğleri kapsamında yerine getirilmektedir. İTKİB Kayıt Belgesi bir gözetim uygulamasıdır.

İTKİB Kayıt Belgesi doğrultusunda yapılan matrah artırımı sebebiyle ödenen Katma Değer Vergisi indirilemeyecektir.

8-Referans Fiyat Uygulaması Bir İthalatta Gözetim Uygulaması Mıdır?

Referans Fiyat Uygulaması, ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespiti kapsamında; gümrük mevzuatının doğru bir şekilde uygulanması, vergi gelirlerinin tam ve doğru bir şekilde tahsili, istatistiki verilerin doğru bir şekilde derlenmesi amacıyla, beyan edilen gümrük kıymetinin gerçeklik ve doğruluğunun incelenmesi noktasında uygulanmakta olup, beyan edilen kıymetin gerçeklik veya doğruluğundan şüpheye düşülmesi durumunda izlenecek prosedür, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2012/29 sayılı Genelgesinde açıklanmıştır.

Referans/veri fiyat bilgileri, gümrük idareleri tarafından ithal eşyasının gümrük kıymeti esas değerler olarak kullanılmamakta, kıymet tespitinde gümrük idaresinin beyanın gerçekliği ve doğruluğu konusunda yapılacak incelemede kullanılmaktadır. Söz konusu veriler beyanın ayrıntılı incelenmesine gerek olup olmadığı yönünde yol gösterici mahiyettedir.

Bu doğrultuda, Referans Fiyat Uygulaması ithalatta gözetim uygulanması hakkında ilgili mevzuat kapsamında yer almamaktadır.

Referans fiyat uygulaması doğrultusunda yapılan matrah artırımı sebebiyle ödenen Katma Değer Vergisi indirilebilecektir.

9- Ticaret Bakanlığı’ndan Gözetim Belgesi Alınması Halinde KDV İndirilebilir Mi?

İthalatta gözetim uygulamasına tabi eşya için Ticaret Bakanlığı’ndan Gözetim Belgesi alınması halinde, ilgili Tebliğler uyarınca herhangi bir tevsik edilemeyen gider kalemi oluşmayacağından beyannamenin “Yurtdışı Diğer Gider” kalemi kullanılmak suretiyle matrah artırımı yapılmayacaktır.

Bu çerçevede, Gözetim Belgesi alınması yöntemiyle yapılan ithalatta ödenen Katma Değer Vergisi’nin indirilmesi mümkündür.

10- İthalata Konu Eşyanın Kıymeti Gözetim Kıymetinin Üzerinde Olması Halinde KDV İndirilebilir Mi?

İthalata konu eşyanın gümrük kıymetinin ilgili gözetim tebliğinde belirtilen tutarın üzerinde olması halinde herhangi bir tevsik edilemeyen gider kalemi oluşmayacağından beyannamenin “Yurtdışı Diğer Gider” kalemi kullanılmak suretiyle matrah artırımı yapılmayacaktır.

Bu çerçevede, ithalata konu eşyanın işlemlerinde ödenen Katma Değer Vergisi’nin indirilmesi mümkündür.

11- İthalatta Gözetim Uygulaması Kapsamında Beyan Edilen Tutar Sadece Katma Değer Vergisi’ni Mi Etkiler?

Bilindiği üzere, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “İthalatta Matrah” başlığı altında düzenlenen 21’inci maddesinde ithalatta verginin matrahını oluşturan unsurlar sayılmıştır. Bu kapsamda;

a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,

b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,

c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler,

KDV’nin matrahını oluşturmaktadır.

Bu doğrultuda, ithalat sırasında ödenen her türlü vergi (Gümrük Vergisi, İlave Gümrük Vergisi, Ek Mali Yükümlülük, Özel Tüketim Vergisi, Damga Vergisi, KKDF vb) Katma Değer Vergisi’nin matrah unsurlarından olduğundan, gözetim nedeniyle gümrük kıymetine giren tutarın yukarıda sayılan vergilerin matrahına girmesi durumunda etkilenen Katma Değer Vergisi tutarı da indirilemeyecek KDV olarak dikkate alınacaktır.

Şöyle ki; Gözetim farkına isabet eden Katma Değer Vergisi, gözetim farkına isabet eden Gümrük Vergisi sebebiyle oluşan Katma Değer Vergisi, gözetim farkına isabet eden İlave Gümrük Vergisi sebebiyle oluşan Katma Değer Vergisi indirim konusu edilemeyecektir. Söz konusu örnek, gözetim farkının isabet ettiği diğer vergiler yönüyle de bu şekildedir.

12- Gözetim Farkına Tekabül Eden KDV Tutarına İlişkin Örnek Verebilir Misiniz?

İthalatta Gözetim Uygulaması kapsamında gözetim farkına tekabül eden Katma Değer Vergisi’nin indirilememesi kararı sonrasında oluşan durum aşağıdaki örnek (Tablo-1) üzerinden değerlendirilebilir.

Gözetim farkının olmadığı senaryo ile gözetim farkının olduğu senaryo kapsamında hesaplanan Katma Değer Vergisi tutarları arasında farkın bulunması suretiyle indirilemeyecek Katma Değer Vergisi hesaplanmıştır.

Tablo-1

Görüleceği üzere, gözetim farkının olduğu durumda (Senaryo-1) Katma Değer Vergisi 36.000,00-TL hesaplanırken, gözetim farkının olmadığı durumda (Senaryo-2) Katma Değer Vergisi 24.000,00-TL olarak hesaplanmıştır. Bir başka ifade ile, gözetim farkının olduğu senaryonda toplam KDV tutarı artmış olup, bu kapsamda, gözetim farkına tekabül eden Katma Değer Vergisi tutarı 12.000,00-TL (36.000,00 TL-24.000,00 TL) olarak bulunmuştur. Söz konusu tutar indirim konusu edilemeyecektir.

13- İthalatta Korunma Önlemleri Nelerdir?

İthalatta korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi ve/veya ek mali mükellefiyetler ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.

Bir malın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak şekilde artan miktar ve şartlarda ithal edilmesi halinde, bu zarar veya zarar tehdidini ortadan kaldırmak üzere, söz konusu zarar veya zarar tehdidiyle sınırlı ve geçici olmak kaydıyla, uluslararası yükümlülükler ve ülke yararı göz önüne alınarak korunma önlemleri alınmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Bir malın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak şekilde artan miktar ve şartlarda ithal edildiği hallerde ülke yararı göz önüne alınarak, yapılacak soruşturma sonucunda korunma önlemi alınabilir.

Korunma önlemi; gümrük vergisinde artış yapılması, ek mali mükellefiyet getirilmesi, miktar/değer kısıtlaması, tarife kontenjanı uygulaması veya bunların birlikte uygulanması şeklinde olabilir.

Bu kapsamda;

Tarife kontenjanı; belirli bir dönem itibariyle gümrük vergisinde ve/veya diğer mali yüklerde indirim yapılan ya da muafiyet sağlanan ithalatın miktar veya değerini,

Kota ise; belirli bir dönem itibariyle yapılmasına izin verilen ithalatın miktar ve/veya değerini,

İfade etmektedir.

14- Korunma Önlemi Kapsamındaki Ek Mali Yükümlülükler (EMY) Nelerdir?

Dünya Ticaret Örgütü Korunma Önlemleri Anlaşması’nın “Soruşturma” başlığı altında düzenlenen 3’üncü maddesinde; “Bir Üye, ancak o üyenin yetkili makamlarınca daha önce belirlenmiş ve GATT 1994 Madde X uyarınca ilan edilmiş prosedürlere uygun olarak bir soruşturma yapılmasını müteakip bir korunma önlemi uygulayabilir.” hükmü yer almakta olup, bir ek mali yükümlülüğün korunma önlemleri kapsamında değerlendirilebilmesi için İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği’nde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yürütülecek bir soruşturma sonucunda İthalatta Korunma Önlemlerini Değerlendirme Kurulu tarafından alınan kararın Resmî Gazete’de ilan edilmesi gerekmektedir.

Bu doğrultuda, aşağıdaki tabloda (Tablo-2) ticari tanımları ve GTİP’lerine yer verilen eşyalar kapsamında korunma önlemi olarak Ek Mali Yükümlülük bulunmaktadır.

Tablo-2

15- Diğer Ek Mali Yükümlülüklere İlişkin KDV İndirilebilir Mi?

12’nci maddede belirtilen korunma önlemleri kapsamında yer alan Ek Mali Yükümlülükler dışında kalan Ek Mali Yükümlülüklere ilişkin olarak (Örneğin; 2018/11799 sayılı ABD Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar ve 2018/11973 sayılı Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Tahsili Hakkında Karar kapsamında uygulanan ek mali yükümlülükler ticaret politikası olarak değerlendirilmemektedir.) ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu edilebilecektir.

Bununla birlikte, korunma önlemi olan ek mali yükümlülüklerin dışında kalan ek mali yükümlülüklerin uygulandığı ürünlerde gözetim uygulaması bulunması halinde gözetim farkından kaynaklanan Ek Mali Yükümlülüğe tekabül eden Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılamayacaktır.

16- İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat Nedir?

İthalatta haksız rekabet hallerinden dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalatın sebep olduğu zarara karşı bir üretim dalının korunması amacıyla yapılacak işlemler, alınacak önlemler, gerekli ilke ve uygulama kararlarını verecek bir Kurul oluşturulması ve bunun görevlerine ilişkin usul ve esaslar 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili Yönetmelik çerçevesinde yürütülmektedir.

Bu kapsamda;

Damping; bir malın Türkiye'ye ihraç fiyatının, benzer malın normal değerinin altında olmasını,

Sübvansiyon; menşe veya ihracatçı ülkenin fayda sağlayan, doğrudan veya dolaylı malî katkısını veya GATT 1994'ün XVI ncı maddesi çerçevesinde herhangi bir gelir veya fiyat desteğini,

İfade etmektedir.

Yapılan soruşturma sonucunda, bir üretim dalındaki maddi zarar, maddi zarar tehdidi veya bir üretim dalının kurulmasının fiziki olarak gecikmesine sebep olacak şekilde ithalat yapıldığının saptanması halinde sübvansiyon miktarı ya da damping marjı kadar önlem alınmaktadır.

17- Dampinge Karşı Vergi Nedir?

İthalatta haksız rekabet hallerinden damping, bir malın Türkiye'ye ihraç fiyatının, benzer malın normal değerinin altında olmasını ve bu şekilde eşyanın ithal edilmesini ifade etmektedir.

Dampingli ithalattan zarar gördüğünü iddia eden yerli üretim dalı, söz konusu ithalata önlem alınması için usulüne uygun hazırlanmış bir başvuruyu İthalat Genel Müdürlüğü’ne iletebilir. Başvuru üzerine ilgili Mevzuat çerçevesinde gerekli şartların sağlanması halinde soruşturma açılabilmekte ve soruşturma sonucunda damping, zarar ve illiyet bağının tespit edilmesi durumunda önlem alınabilmektedir.

Uygulamada 189 adet soruşturma kapsamında değişik nitelikteki eşyaya Anti-Damping Vergisi (ADV) uygulanmaktadır. Bu kapsamda 600’den fazla GTİP bulunmaktadır.

18- Dampinge Karşı Vergisi’ye Tekabül Eden KDV İndirilebilir Mi?

İlgili Karar’da belirtildiği üzere, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat kapsamında uygulanan dampinge karşı vergi ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.

Bu doğrultuda, mezkûr vergiye tekabül eden Katma Değer Vergisi indirim konusu edilemeyecektir.

19- Dampinge Karşı Vergi’ye Tekabül Eden KDV Tutarına İlişkin Örnek Verebilir Misiniz?

Dampinge Karşı Vergi kapsamında ilgili tutara tekabül eden Katma Değer Vergisi’nin indirilememesi kararı sonrasında oluşan durum aşağıdaki örnek (Tablo-3) üzerinden değerlendirilebilir.

Dampinge Karşı Vergi’nin olmadığı senaryo ile Dampinge Karşı Vergi’nin olduğu senaryo kapsamında hesaplanan Katma Değer Vergisi tutarları arasında farkın bulunması suretiyle indirilemeyecek Katma Değer Vergisi hesaplanmıştır.

Tablo-3

Görüleceği üzere, Dampinge Karşı Vergi’nin olduğu durumda (Senaryo-1) Katma Değer Vergisi 37.500,00-TL hesaplanırken, Dampinge Karşı Vergi’nin olmadığı durumda (Senaryo-2) Katma Değer Vergisi 36.000,00-TL olarak hesaplanmıştır. Bir başka ifade ile, Dampinge Karşı Vergi’nin olduğu senaryoda toplam KDV tutarı artmış olup, bu kapsamda, Dampinge Karşı Vergi’ye tekabül eden Katma Değer Vergisi tutarı 1.500,00-TL (37.500,00-36.000,00 TL) olarak bulunmuştur. Söz konusu tutar indirim konusu edilemeyecektir.

20- Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi Nedir?

Sübvansiyon; menşe veya ihracatçı ülkenin fayda sağlayan, doğrudan veya dolaylı mali katkısını veya GATT 1994'ün XVI ncı maddesi çerçevesinde herhangi bir gelir veya fiyat desteğini ifade etmekle birlikte, ihracatçı ülke tarafından sağlanan söz konusu destek sebebiyle bir üretim dalındaki maddi zarar, maddi zarar tehdidi veya bir üretim dalının kurulmasının fiziki olarak gecikmesine sebep olacak şekilde ithalat yapıldığının saptanması halinde sübvansiyon miktarı kadar önlem alınmaktadır.

Söz konusu önlem sübvansiyona karşı Telafi Edici Vergi olarak uygulanmaktadır.

Uygulamada, Hindistan menşeili 3 adet GTİP (3920.62.19.00.00, 3920.69.00.00.00, 3921.90.10.00.00) kapsamında sübvansiyona karşı Telafi Edici Vergi bulunmaktadır.

21- Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi’ye Tekabül Eden KDV İndirilebilir Mi?

İlgili Karar’da belirtildiği üzere, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat kapsamında uygulanan telafi edici vergiler ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.

Bu doğrultuda, mezkûr vergiye tekabül eden Katma Değer Vergisi indirim konusu edilemeyecektir.

22- Dahilde İşleme Rejimi Çerçevesinde Ödenen Telafi Edici Vergi (TEV) Bu Kapsamda Değerlendirilebilir Mi?

Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ödenen Telafi Edici Vergi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 194’üncü maddesi uyarınca yürürlük bulmaktadır.

Şartlı muafiyet sistemi kapsamındaki sanayi ürünlerinin A.TR dolaşım belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere ihracatında; işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan üçüncü ülke menşeli hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyaya ilişkin vergi, kaynak ülkelerle varolan anlaşmalardaki lehte hükümler saklı kalmak kaydıyla Telafi Edici Vergi olarak ödenmektedir.

Türkiye'nin taraf olduğu anlaşma hükümlerine göre dahilde işleme rejimi altında elde edilen Türk menşeli eşyanın anlaşmalara taraf ülkelere ithalinde, tercihli tarife uygulamasından yararlanmasının, bunların bünyelerine giren serbest dolaşımda olmayan eşyanın ithalat vergilerinin ödenmesi ve buna ilişkin belgelerin onaylanması koşuluna bağlı olması halinde, ithalata ilişkin bir gümrük yükümlülüğü doğmakta ve söz konusu vergi Telafi Edici Vergi olarak tahsil edilmektedir.

İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat hükümleri çerçevesinde tahsil edilen Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi ile anlaşmalara taraf ülkelere ihraç edilen ürün kapsamında bunların bünyelerine giren serbest dolaşımda olmayan eşyanın ithalat vergilerinin belirli şartlara haiz olarak tahsil edilmesinde ödenen Telafi Edici Vergi ayrı uygulamalar içermektedir.

Nihai olarak, Dahilde İşleme Rejimi çerçevesinde ödenen Telafi Edici Vergi (TEV) bu kapsamda değerlendirilemez.

23- Emsal Navlun ve Emsal Sigorta Giderleri Bu Kapsamda Değerlendirilebilir Mi?

Bilindiği üzere, ithal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli ise, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 27 ve 28’inci maddelerine göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.

Kanunun 27’nci maddesinde ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına yapılacak olan ilaveler hüküm altına alınmış olup, ithal eşyası için Türkiye'deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderleri bu kapsamda sayılmaktadır.

Bununla birlikte, navlun makbuzu ve/veya sigorta poliçesinin ibrazının imkânsız olduğu veya kabul edilebilir nitelikte bulunmadığı hallerde, yükümlü tarafından nedenleri de belirtilerek verilecek bir dilekçe ile bu durumun bildirilmesi suretiyle; emsal navlun ve/veya sigorta gideri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata eklenebilir. Vergi kaybı söz konusu olmaması ve yükümlünün talep etmesi halinde, ithal eşyasının FOB kıymetinin %10’unun navlun ve %3’ünün sigorta bedeli olarak ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına eklenebilir.

Bu çerçevede, tevsik edilemeyen söz konusu navlun ve sigorta bedeline tekabül eden Katma Değer Vergisi ile söz konusu bedele isabet eden diğer vergiler sebebiyle oluşan Katma Değer Vergisi’nin indirime konu edilip edilmeyeceği hususu akla gelmektedir.

2’nci sorunun cevabında belirtildiği üzere, mezkur Kararın çerçevesini ithalatta gözetim uygulanması hakkında ilgili mevzuat, korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi ve/veya ek mali mükellefiyetler, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat oluşturmakta olup, emsal değerler üzerinden hesaplanan navlun ve sigorta giderlerine ilişkin olarak hesaplanan Katma Değer Vergisi bu çerçevede yer almamakta olup, ilgili tutarlara tekabül eden Katma Değer Vergisi’nin indirime konu edilebileceği değerlendirilmektedir.

24- Yurtdışı Gider Olarak Eşyanın Kıymetini İlgilendiren Diğer Giderlere Tekabül Eden KDV İndirilebilir Mi?

Karar kapsamında bulunan ithalatta gözetim uygulaması çerçevesinde gözetim farkı gümrük beyannamesinin “Yurtdışı Diğer Gider” kaleminde beyan edilmekte ve gümrük beyannamesinin 44 nolu hanesine de gerekli açıklamalar yapılmaktadır.

Bununla birlikte, gümrük kıymetini ilgilendiren diğer kalemler de beyannamenin yurtdışı gider hanesinde beyan edilmektedir. Gümrük idaresi tarafından herhangi bir düzenleme yapılana kadar, gözetim farkı ile diğer yurtdışı giderin ayrıştırılmasına dikkat edilmesi ve gerekli açıklamanın da beyannamenin 44 nolu hanesine yapılması suretiyle gözetim farkı dışındaki diğer giderlere tekabül eden Katma Değer Vergisi’nin indirilmesi mümkün olabilecektir.

25- Fazladan Beyan Edilen Ardiye, Tahmil, Tahliye vb. Giderlerine Tekabül Eden KDV İndirim Konusu Edilebilir Mi?

Eşyanın ithali öncesinde oluşan ancak gümrük beyannamesinin tescil tarihi itibarıyla mevcut bilgi ve belgelere istinaden beyanda bulunulan ve tutarı kesin olarak beyannamenin tescil tarihinde belirlenemeyen depolama, tahmil-tahliye, liman giderleri gibi ithalatta katma değer vergisi matrah unsurlarının mezkûr Karar çerçevesinde değerlendirilmemesi gerekir.

2’nci sorunun cevabında belirtildiği üzere, mezkur Kararın çerçevesini ithalatta gözetim uygulanması hakkında ilgili mevzuat, korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi ve/veya ek mali mükellefiyetler, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat oluşturmakta olup, tahmini olarak beyan edilen depolama, tahmil-tahliye, liman giderleri gibi tutarlar üzerinden hesaplanan bu çerçevede yer almamakta olup, ilgili tutarlara tekabül eden Katma Değer Vergisi’nin indirime konu edilebileceği değerlendirilmektedir. 

26- Gözetim Uygulamasına Tabi Eşya Kapsamında Dampinge Karşı Vergi’nin Advalorem Usulde Tahsil Edilmesinde KDV’nin İndirilebilmesi Açısından Farklı Bir Durum Var Mı?

Bilindiği üzere verginin matrahı 2 ölçü birimine göre hesaplanmaktadır.

Spesifik Vergileme Ölçüsü; vergi matrahının belirlenmesinde esas alınan büyüklük teknik bir miktar ya da fiziki bir ölçü olduğu takdirde spesifik vergilerden söz edilir. Bu tür vergiler ağırlık, sayı, hacim, yüzölçümü, uzunluk, alkol derecesi gibi teknik miktarlar üzerinden hesaplanıp alınmaktadır.

Advalorem Vergi Ölçüsü; vergi matrahının ekonomik-parasal bir değer olarak ifade edilen unsurlar üzerinden ve belirli bir yüzdeye göre hesaplanması durumudur. Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi gibi temel vergiler değer esasına dayalı vergilerdir.

Bu doğrultuda, Dampinge Karşı Vergi’nin matrahının hesaplanmasında her iki ölçü biriminin kullanıldığı durumlar da mevcuttur. Örneğin; İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2021/24) uyarınca 3921.90.60.00.11 GTİP’inde yer alan “Polietilen ve polipropilenden mamul şerit veya benzerlerinden dokunmuş mensucat (yalnız dokuma brandalar)” ticari tanımlı eşyalarında Çin Halk Cumhuriyeti ve Vietnam menşeili olanlarında kilogram başına 1,06 $ ve 1,16 $ tutarında Dampinge Karşı Vergi bulunmaktadır.

Böylece, gözetim uygulaması neticesinde gözetim farkına isabet eden tutar Spesifik Vergileme Ölçüsü kullanılmak suretiyle hesaplanan Dampinge Karşı Vergi’yi etkilememekte ve bu vergilere tekabül eden Katma Değer Vergisi indirime konu edilebilmektedir.

Bununla birlikte, gözetim uygulaması neticesinde gözetim farkına isabet eden tutar Advalorem Vergileme Ölçüsü kullanılmak suretiyle hesaplanan Dampinge Karşı Vergi’yi etkilemekte ve bu vergilere tekabül eden Katma Değer Vergisi indirime konu edilememektedir.

27- Gözetim Uygulamasına Tabi Eşya Kapsamında Özel Tüketim Vergisi’nin Advalorem Usulde Tahsil Edilmesinde KDV’nin İndirilebilmesi Açısından Farklı Bir Durum Var Mı?

Bir önceki sorunun cevabında belirtildiği üzere verginin matrahı 2 ölçü birimine (Spesifik Vergileme Ölçüsü ve Advalorem Vergi Ölçüsü) göre hesaplanmaktadır.

Bu doğrultuda, Özel Tüketim Vergisi’nin matrahının hesaplanmasında her iki ölçü biriminin kullanıldığı durumlar da mevcuttur. Örneğin; Özel Tüketim Vergisi Kanunu (I) sayılı listedeki mallar için Spesifik Vergileme Ölçüsü kullanılmak suretiyle vergi tutarları kilogram, litre, metreküp, standart metreküp, kilokalori veya bunların alt ve üst birimleri ile gerektiğinde büyüklükleri de dikkate alınarak kap, ambalaj veya adet olarak uygulanırken; (II), (III) [(B) cetvelindekiler hariç] ve (IV) sayılı listelerdeki mallar için Advalorem Vergileme Ölçüsü kullanılmak suretiyle verginin matrahı; bunların teslimi, ilk iktisabı ve ithalinde, hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç, katma değer vergisi matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül etmektedir.

Böylece, gözetim uygulaması neticesinde gözetim farkına isabet eden tutar Spesifik Vergileme Ölçüsü kullanılmak suretiyle hesaplanan Özel Tüketim Vergisi’ni etkilememekte ve bu vergilere tekabül eden Katma Değer Vergisi indirime konu edilebilmektedir.

Bununla birlikte, gözetim uygulaması neticesinde gözetim farkına isabet eden tutar Advalorem Vergileme Ölçüsü kullanılmak suretiyle hesaplanan Özel Tüketim Vergisi’ni etkilemekte ve bu vergilere tekabül eden Katma Değer Vergisi indirime konu edilememektedir.

28- İlave Gümrük Vergisi (İGV)’ne Tekabül Eden Katma Değer Vergisi (KDV) İndirime Konu Edilebilir Mi?

İlave Gümrük Vergisi (İGV), 3351 sayılı İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulamasına İlişkin Karar kapsamında İthalat Rejimi Kararına ekli II ve III sayılı listelerde yer alan ve Karar ekli tablolarda gümrük tarife istatistik pozisyonları (G.T.İ.P.) belirtilen eşyanın ithalatında ilave gümrük vergisi alınmasına yönelik yapılan düzenleme ile yürürlük bulmaktadır.

Söz konusu Karar, 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanun’un 2’nci maddesinde yer alan “Cumhurbaşkanı, bu Kanunun eki Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetlerini 50'ye kadar yükseltebilir, sıfıra kadar indirebilir veya bu Cetveldeki had ve nispetleri %50'sine kadar artırabilir. Cumhurbaşkanı ayrıca, Tarifedeki notlarda gerekli değişiklikleri yapmaya, bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye de yetkilidir.” Hükmü ile gümrük vergisi had ve nispetlerinin yükseltilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına verilen yetki doğrultusunda yerine getirilmektedir. Bununla birlikte, İlave Gümrük Vergisi hakkında, gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümler uygulanmaktadır.

Nihai olarak, İGV'ye tekabül eden Katma Değer Vergisi'nin indirime konu edilmesi mümkündür.

29- Çevre Katkı Payı’na Tekabül Eden Katma Değer Vergisi (KDV) İndirime Konu Edilebilir Mi?

2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca, çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi amacıyla ithaline izin verilen kontrole tâbi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında alınacak miktar çevre katkı payı olarak tahsil edilmektedir.

Görüldüğü üzere, Çevre Katkı Payı ilgili eşyanın ithalinde CIF bedelin belirli bir yüzdesi şeklinde belirlenmekte ve tahsil edilmektedir. CIF bedelin içerisinde eşya bedeli, sigorta bedeli ve navlun ücreti var olduğundan ve gözetim farkı CIF kıymet içerisinde yer almadığından dolayı Çevre Katkı Payı’na tekabül eden KDV indirime konu edilebilecektir.

30- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF)’na Tekabül Eden Katma Değer Vergisi (KDV) İndirime Konu Edilebilir Mi?

Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Karar (88/12944) kapsamında, Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatta % 6 oranında KKDF kesintisi yapılmaktadır.

Fon kesintisi; ithalat tutarının, fon kesintisinin yatırıldığı tarihteki gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak bulunacak Türk Lirası karşılığı üzerinden hesaplanarak, malın fiili ithalinden önce bankalara veya özel finans kurumlarına yatırılması gerekmektedir.

Bu kapsamda, KKDF matrahını kullanılan vadeli ithalat tutarı oluşturduğundan gözetim farkına ilişkin tutar bir matrah unsuru olarak değerlendirilemeyecek, nihai olarak, KKDF’ye tekabül eden KDV indirime konu edilebilecektir.

31- TRT Bandrol Ücreti’ne Tekabül Eden Katma Değer Vergisi (KDV) İndirime Konu Edilebilir Mi?

3093 sayılı Türkiye Radyo- Televizyon Gelirleri Kanunu uyarınca, Kanun’un 4’üncü maddesinde ve 3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu Uyarınca Radyo, Televizyon, Video Ve Birleşik Cihazlar İle Görsel Ve/Veya İşitsel Yayınları Alabilen Her Türlü Cihazdan Alınacak Bandrol Ücretlerine İlişkin Karar (2015/7757) içeriği listede belirtilen ürünleri ithal edenlerden, Gümrük Giriş Beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere belirli oranlarda TRT Bandrol Ücreti tahsil edilmektedir.

Belirtildiği üzere, bandrol ücretleri; ithalatta serbest dolaşıma giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) katma değer vergisi matrahı üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere alınmakta olup, ÖTV hariç KDV matrahı içerisinde gözetim farkına ilişkin tutar da yer alacağından dolayı, yapılacak ithalatta herhangi bir gözetim farkı bulunması durumunda gözetim farkına tekabül eden bandrol ücreti üzerinden hesaplanan KDV indirime konu edilemeyecektir.

32- A.TR Dolaşım Belgesi ile İthal Edilen Avrupa Birliği Menşeli Eşyada Gözetim Uygulaması Nasıl Olmaktadır?

İthalatta gözetim uygulamasına ilişkin tebliğlerde, gümrük tarife pozisyonu (GTP) ve tanımı belirtilen eşyanın, yalnız karşısında gösterilen gümrük kıymetinin altında birim kıymetleri haiz olanlarının ithalatında ileriye yönelik olarak gözetim uygulamasının var olduğu hüküm altına alınmaktadır.

Bununla birlikte, A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen ve Avrupa Birliği'ne üye ülkelerden biri menşeli olan eşyanın ithalatında gözetim belgesi aranmayacağına ilişkin hükümler ilgili Tebliğlerde yer almaktadır.

Söz konusu hüküm çerçevesinde, gözetim uygulamasına tabi ürünün A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilmesi ve Avrupa Birliği'ne üye ülkelerden biri menşeli olması halinde gözetim uygulamasından muafiyet sağlanmaktadır.

33- A.TR Dolaşım Belgesi ile İthal Edilen Avrupa Birliği Menşeli Eşyada KDV İndirime Konu Edilebilir Mi?

A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen ve Avrupa Birliği'ne üye ülkelerden biri menşeli olan eşyanın ithalatında gözetim belgesi aranmayacağına ilişkin hüküm kapsamında söz konusu ürünün ithalatı gözetim uygulaması olmaksızın yerine getirilmektedir.

Bununla birlikte, gözetim uygulaması bir ticaret politikası önlemi olduğundan, söz konusu ürünün Avrupa Birliği'ne üye ülkelerden biri menşeli olduğunun Menşe Şahadetnamesi ile kanıtlanması gümrük idaresi tarafından talep edilebilir.

Bu doğrultuda, gözetim uygulamasına tabi olmayan A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen ve Avrupa Birliği'ne üye ülkelerden biri menşeli olan eşyanın ithalatında ödenen Katma Değer Vergisi indirime konu edilebilecektir.

34- İndirime Konu Edilemeyen KDV’nin Tahsilinde Bir Değişiklik Var Mıdır?

Gümrük beyannamesinin tescil edilmesi ile gümrük yükümlülüğünün doğması sonrasında vergilerin tahakkuku, tebliği ve ödenmesi aşamaları vuk’u bulmaktadır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun “Gümrük Vergilerinin Tahakkuku, Tebliği ve Ödenmesi” başlığı altında düzenlenen 195 ve müteakip maddelerinde; gümrük idaresi tarafından gerekli bilgiler kullanılarak tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin, tahakkukundan hemen sonra yükümlüye tebliğ edileceği ve tebliğ edilen gümrük vergilerinin, süresinde itirazda bulunulmaması veya süresi içinde idari yargı mercilerine başvurulmaması hallerinde bu sürelerin bittiği tarihte kesinleşeceği; dava açılması halinde mahkemece yükümlü aleyhine verilen kararın gümrük idaresine tebliğ edildiği tarihte tahsil edilebilir hale geleceği hüküm altına alınmıştır.

Yürürlüğe giren İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 7846) sonrasında, indirime konu edilebilen ve indirime konu edilemeyen KDV olarak bir ayrım mali mevzuat kapsamında oluşmuş olsa bile, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “İthalatta Matrah” başlığı altında düzenlenen 21’inci madde kapsamında tahakkuk eden KDV’nin tahsili ve ödemesinde herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.

35- İndirim Konusu Edilemeyen KDV İçin Geri Verme İşlemi Nasıl Olacaktır?

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun “Vergilerin Geri Verilmesi veya Kaldırılması” başlığı altında düzenlenen 210 ve müteakip maddelerinde, Kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergilerinin geri verileceği, Kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin kaldırılacağı hüküm altına alınmıştır.

Gümrük vergilerinin geri verilmesine ilişkin işlemler yerine getirilirken, söz konusu işlemler Gümrük Genel Tebliği (Tahsilat İşlemleri) (Seri No: 2) kapsamında yapılmaktadır.

İlgili Tebliğin 31’inci maddesinde; Gümrük vergileri kapsamındaki Katma Değer Vergisi’nin geri verilmesine ilişkin olarak KDV’nin indirime konu edilip edilememesi kriteri göz önünde bulundurulmak suretiyle işlemlerin yerine getirileceğinin hüküm altına alındığı görülmektedir.

Bu kapsamda; Tebliğ’in mezkûr maddesinde,

“(5) Gümrük vergileri kapsamındaki Katma Değer Vergisinin geri verme başvurusu, Gümrük Yönetmeliğinin ek-78'indeki Geri Verme veya Kaldırma Başvurusu Formu ile yapılır. Gerekli değerlendirme sonucunda Katma Değer Vergisinin geri verilmesine veya mahsuben geri verilmesine karar verilir.

a) İndirim hakkına sahip olmayanlarla ilgili olarak, geri vermenin yapılabilmesi için yükümlülerin bağlı olduğu vergi dairesinden alınacak belgeye istinaden Gümrük Yönetmeliğinin 506’ncı maddesine göre işlem yapılır.

b) İndirim hakkına sahip olanlarla ilgili olarak, gümrük idaresi fazla veya yersiz tahsil ettiği vergi tutarını, indirim hakkına sahip yükümlünün vergi dairesine doğrudan göndereceği, ekinde geri verme veya kaldırma başvurusu formu ile geri verme kararının onaylı birer örneği yer alan bir yazı ile bildirir.” Hükmü yer almaktadır.

Bu doğrultuda, indirim hakkına sahip olmayan Katma Değer Vergisine dair işlemlerin Gümrük Yönetmeliği’nin 506’ncı maddesi[5] doğrultusunda gümrük idareleri tarafından yapılması gerekmektedir.

36- Söz Konusu Uygulama Hangi Tarih Sonrası İçin Geçerlidir?

İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 7846) 24.11.2023 tarih ve 32379 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olup, aynı gün yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu yürürlük tarihi öncesinde tescil edilen gümrük beyannamelere ilişkin ilgili vergilere tekabül eden Katma Değer Vergisi indirim konusu edilebilecekken, Karar’ın yürürlüğe girdiği tarih itibariyle tescil edilen gümrük beyannamesinde ödenen ilgili vergiler nedeniyle oluşan Katma Değer Vergisi indirim konusu edilemeyecektir.

37- İndirime Konu Edilemeyen KDV Muhasebe Hesaplarında Nasıl Takip Edilmelidir?

İndirime konu edilemeyen Katma Değer Vergisi bundan sonraki süreçte bir maliyet unsuru olarak görülecektir. İthalata konu diğer vergilerin muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmesi kapsamında yapılan işlemler indirime konu edilemeyen Katma Değer Vergisi için de düşünülebilir.

38- Örnek Muhasebe Hesabı Nasıl Olmalıdır?

İthal anında malın maliyetini oluşturan unsurlar genel itibariyle “159- Verilen Sipariş Avansları” hesabında toplanmakta ve sonrasında “153- Ticari Ticari” mallar hesabında kayıt işlemleri devam ettirilmektedir.

Yukarıda verilen örnekler üzerinden aşağıda (Tablo-4) örnek bir muhasebe kaydına yer verilmiştir.

Tablo-4

39- Herhangi Bir Hatalı İşlemde Uygulanacak Cezai Müeyyide Nedir?

İndirilmemesi gereken bir Katma Değer Vergisi’nin indirilmesi durumu gerek mevzuatın yanlış yorumlanması gerekse de hatalı GTİP’ten eşyanın beyan edilmesi suretiyle oluşabilmektedir.

Bu durumun minimize edilebilmesi için, mevzuatın uygulayıcısı konumundaki mali müşavirler, Yeminli Mali Müşavirler, gümrük müşavirleri ve mükellefler tarafından yapılan işlemlerin ve beyanların tekrar kontrol edilmesinde fayda bulunmaktadır. Mali mevzuatın uygulanması noktasındaki kişilerin KDV’nin indirilememesi cihetiyle gümrük mevzuatına vakıf olması önem arz etmekle birlikte, gümrük mevzuatının uygulayıcısı noktasındaki kişiler ise GTİP tespiti ve beyanı hususlarını gözden geçirmelidirler.

Herhangi bir hatalı işlemin varlığı halinde (İndirime konu edilmemesi gerekirken söz konusu KDV’nin indirime konu edilmesi durumu) 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca herhangi bir cezai müeyyide uygulanması söz konusu olmayacaktır. İlgili Karar’ın yürütülmesine ilişkin yetki ve sorumluluk Hazine ve Maliye Bakanlığında olduğundan ve söz konusu düzenleme mali mevzuatın konusunu oluşturduğundan buna ilişkin işlemler de Katma Değer Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun olarak yerine getirilecektir.

Bu kapsamda, fazla veya yersiz olarak indirildiği anlaşılan vergilerde ve kanunları gereğince mükelleflere yapılacak iade ve mahsup işlemlerinde, düzeltmeye dayanak teşkil edecek belgeler ile bu işlemlere ait usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek olup, buna ilişkin bir Tebliğin çıkarılması beklenmektedir.

40- İndirime Konu Edilemeyecek KDV’nin Takibi Kimin Sorumluluğundadır?

İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 7846) 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 36’ncı maddesi gereğince yürürlüğe konulmuş olup, Karar hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütmektedir.

Karar kapsamındaki tüm hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığı uhdesinde yer verilen işlemler olmakla birlikte, firmaların ilgili departmanları, mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin indirime konu edilemeyecek Katma Değer Vergisi’ni etkileyen gümrük vergilerini bilmeleri ve bu aşamada sorumluluk yüklenerek indirime konu edilebilen ve edilemeyen KDV hakkında karar vermeleri beklenmemelidir.

Bu kapsamda, yasal sorumluluk firmaların ilgili departmanları, mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin üzerinde olsa bile, konuya ilişkin ön bilginin gümrük müşavirleri ile gümrük danışmanlarından alınması yerinde olacaktır.

[1] 3350 sayılı İthalat Rejimi Kararı Md. 4.

[2] İthalat Rejim Kararı Madde 4/3

[3] İthalatta Gözetim Uygulanması Hakkında Karar Madde 1

[4] İthalatta Gözetim Uygulanması Yönetmeliği Madde 4

[5] MADDE 506 - (1) 504 üncü maddeye göre düzenlenip onaylanarak iadesi kabul edilen vergiler; geçmiş mali yıllara ait olduğu takdirde, bütçenin ilgili tertibinden ödenmesinin sağlanması için başmüdürlükler veya müdürlükler tarafından onaylanan form ödenek talebine ilişkin yazı ile birlikte ilgili muhasebe birimine gönderilir.