İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışında Süre

İhracat, bir malın yürürlükteki ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun şekilde Türkiye gümrük bölgesi dışına veya serbest bölgelere çıkarılmasını veyahut Bakanlıkça ihracat olarak kabul edilecek sair çıkış ve işlemler olarak tanımlanmıştır.

Yapılan ihracat işlemi doğrultusunda, ihracata tekabül eden bedelin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esaslar Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No:2018-32/48) ile düzenlenmiş ve aynı zamanda TCMB İhracat Genelgesinde hükümlere yer verilmiştir.

Söz konusu 2018-32/48 sayılı Tebliğ'in 3/1’inci maddesinde, Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edileceği veya getirileceği,

Bedellerin yurda getirilme süresinin ise fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyeceği,

Hususları hüküm altına alınmış ve istisna tanınan ülkeler ve hallere TCMB İhracat Genelgesinde yer verilmiştir.

Bununla birlikte, ihracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin yurda getirilme süresi vade bitiminden itibaren 90 günü geçemeyecektir.

İhracat Bedelinin Tahsili Ve Kabulü

İhracat Genelgesi’nin “İhracat bedelinin tahsili ve kabulü” başlığı altında düzenlenen 8’inci maddesi uyarınca, özelliği olan ihracat için ihraç tarihleri ve süreler saklı kalmak kaydıyla, ihraç edilen malın Gümrük Beyannamesinin 22’nci hanesinde kayıtlı bedelinin yurda getirilerek, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) düzenlenmesi zorunludur.

Dolayısıyla, belirtilen 180 günlük süre kapsamında bedellerin ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır.

Fiili İhraç Tarihi

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 151’inci maddesinde ihraç eşyasının, buna ilişkin gümrük beyannamesinin tescili sırasında bulunduğu durum ve niteliğini gümrük kontrolünden çıktığı sırada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi koşuluyla fiilen ihraç edilmiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır. Bu durumda, ihraç eşyası üzerindeki gümrük kontrolü de sona erecektir.

Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesine ilişkin olarak Gümrük Yönetmeliği’nde ise eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk ettiği tarih;

a) Kara ve demir yoluyla çıkışlarda, gümrük idaresince çıkış işlemleri tamamlanıp kara sınırından yabancı bir ülkeye fiilen çıktığı veya serbest bölgeye fiilen girdiği,

b) Deniz ve hava yoluyla çıkışlarda, eşyanın yüklendiği deniz veya hava taşıtının hareket ettiği,

c) Dış seferde bulunan ya da dış sefere çıkacak olan deniz ve hava taşıtlarına Yönetmelik 418 ve 476 ila 482’nci maddeler çerçevesinde yapılacak teslimlerde eşyanın teslim edildiği,

Tarih olarak kabul edileceği hüküm altına alınmıştır.

İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışı

TCMB İhracat Genelgesi’nde yer alan Ek Madde ile, İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az %25’inin İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılacağı,

Bu bedellerin bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılacağı ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılacağı,

Söz konusu tutarın tam karşılığının banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödeneceği,

Hüküm altına alınmıştır.

İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışında Süre

İhracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün, ihracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda ise, bedellerin yurda getirilme süresi vade bitiminden itibaren 90 gün olarak azami süreler belirlenmiştir.

Yine bununla birlikte, ihraç edilen mal bedelinin yurda getirilerek, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) düzenlenmesi zorunlu kılınmıştır.

Görüleceği üzere, ihracat bedelinin yurda getirilmesi ile yurda getirilen ihracat bedeli için İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) düzenlenmesi için belirlenen süreler birbirinden farklı durumlar olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu kapsamda, süresi içerisinde yurda getirilen ihracat bedellerinin getirildiği tarih itibariyle İBKB’ye bağlanması zorunlu olmayıp, İBKB’ye bağlanmasına ilişkin süre fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün olarak belirlenmiştir.

Sonuç olarak;

Fiili ihracat tarihi itibariyle, ihracat bedelinin yurda getirilmesindeki süre 180 gün ya da fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin yurda getirilme süresi vade bitiminden itibaren 90 gün,

İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) düzenlenmesine ilişkin süre fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün,

Olarak belirlenmiştir.

Bu doğrultuda, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günlük(İstisna olarak 90 günlük) süre içerisinde kalınması şartıyla, getirilen ihracat bedelinin yurda getiriliş tarihinden sonraki bir tarihte bankaya satılması mümkündür. İBKB ya da DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az %25’inin İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılması ise İBKB’yi veya DAB’ın düzenlendiği tarihte yerine getirilmelidir.